Mensen willen aandacht. Ook op een foto. Ze zuigen de blik van de beschouwer naar zich toe. Of het nu de doorleefde kop van een Griekse visser, het stoere lijf van een kite-surfer of een toevallige passant is, onverbiddelijk eisen zij de aandacht op. De rest van het beeld komt niet of nauwelijks aan bod.
Dat is prima als je mensenfotograaf bent. Dan gaat het je immers om de groeven en rimpels van de visser of de gespierde tors van de sportman. Het probleem is het personage dat ongevraagd en ongewild in het beeld opduikt en desondanks gezien wil worden. Als het je als fotograaf om compositie, sfeer of onderliggende betekenissen gaat, kun je zulke figuranten missen als kiespijn.
't Zal duidelijk zijn: ik ben geen mensenfotograaf.
Passanten
Jaren geleden heb ik wel eens een poging gedaan het te worden door een cursus portretfotografie te volgen bij het Amsterdams Centrum voor Fotografie (ACF). Het was een prima cursus, gegeven door Rogier Fokke en Jenny Wesley. Rogier was scherp en kritisch, op het botte af, Jenny benaderde ons met meer empathie. Geen verrassende rolverdeling, maar wel effectief.
Een van de eerste avonden werden we - tot mijn schrik - de straat op gestuurd met de opdracht wildvreemden te portretteren: close up en recht in de lens kijkend. Om het extra spannend te maken moesten de vrouwen mannen en de mannen vrouwen fotograferen. Een uur lang doolde ik met mijn Pentax Super A in aanslag door de het centrum van Amsterdam. Aan passerende vrouwen geen gebrek, wel aan het lef om ze aan te spreken. Gefrustreerd kwam ik terug in de lesruimte in de Bethaniënstraat.
Een paar dagen later krikte ik mijn zelfvertrouwen weer een beetje op door in mijn woonplaats foto's te maken van oude mannen die bij de haven rondhingen. Zo stond ik de volgende les toch niet met lege handen. Met enige schroom legde ik de resultaten op tafel. De modellen keken keurig in de lens, maar het waren wel mànnen.
 |
| Resultaat cursus portretfotografie. Foto Sietse Postma (1999) |
Sinds een paar maanden werk ik aan een project dat moet leiden tot een expositie of op z'n minst een self-made blurb-boek. Of misschien alle twee. Ik heb bedacht dat het menselijke element deze keer niet geheel mag ontbreken. Het dorp waar ik tegenwoordig woon, is niet de juiste locatie voor het maken van het soort beelden dat me voor ogen staat. Ik besluit daarom m'n geluk in Amsterdam te beproeven. De anonimiteit van de grote stad en de hordes fotograferende toeristen lijken me voldoende dekking te bieden om ongestoord wat menselijke gestalten een plek te kunnen geven in mijn beelden.
Ronddwalend door het centrum stuit ik op een mooie locatie. Vanaf de tramhalte wacht ik mijn kans af. Een moeder en een kind passeren. Ik druk af, net voordat zij het beeld uitlopen. Uit m'n ooghoek zie ik een man aankomen. Ik draai me een kwartslag en druk weer af. Dan nog een derde keer voor een oude man, beladen met plastic tassen. Tevreden laat ik de camera zakken.
Op dat moment komt de man die ik als tweede fotografeerde, op me af en vraagt in het Engels of ik zojuist foto's heb gemaakt. Ik kan het niet ontkennen. 'Delete the one I'm on,' draagt hij me op. 'I can't,' zeg ik, 'it's film.' Als bewijs laat ik hem de achterkant van mijn camera zien. Zonder verdere discussie druipt de man af.
Ik vind het nog steeds jammer dat ik niet gevraagd heb waarom hij niet gefotografeerd wilde worden. Was hij beroemd, illegaal, crimineel of geheim agent? Joost mag het weten.
Zonnebril
Na het ontwikkelen en scannen van de film maak ik proefprintjes. De foto van de 'geheim agent' valt als een van de eerste af, ondanks de mooie onscherpte, het uitgebleekte gezicht met de zwarte zonnebril. Hij kijkt recht in de lens en eist alle aandacht op. Afgekeurd. De mensen op mijn foto's moeten wel hun plaats weten.
 |
| Foto Sietse Postma (2009) |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten