Bij een speurtocht naar nieuw leesvoer viel m'n oog onlangs op het blad Digifoto Pro. Op de cover las ik: 'Van klik tot kunst, bewerken als een pro'. Als behoudende zestigplusser met een sterke voorkeur voor analoge zwartwitfotografie en liefhebber van beeldende kunst, irriteerde deze kreet me een beetje. Wat dachten ze wel? Gelukkig zakte de irritatie snel weg en maakte plaats voor oprechte nieuwsgierigheid. Ik kocht het blad. Aan die € 4,95 kon ik me geen buil vallen.
Thuis gekomen bleek ik een 'special' te hebben gekocht over beeldmanipulatie. Dat is op fotografiegebied zo'n beetje het laatste waar ik verstand van heb. Van Photoshop Elements 3.0 gebruik ik een fractie van de mogelijkheden. Net genoeg om een foto na het scannen van het negatief een beetje fatsoenlijk te kunnen printen of op het web te presenteren. En eerlijk gezegd voel ik ook niet de minste behoefte om met lagen, scripts, filters, plug-ins en weet ik wat nog meer te gaan werken. Niet dat ik daar principieel tegen ben - kunst is vrijheid, ook fotokunst - maar het boeit me gewoon niet.
Surrealistisch
Ook na het lezen van de artikelen en het bekijken van de beelden in deze 'special', voel ik nog steeds geen aandrang om door middel van beeldmanipulatie een eigen realiteit te creëren. Maar het fenomeen 'gemanipuleerde fotografie' is me wel gaan interesseren. Zo vond ik het boeiend om te zien hoe Filip Dujardin onmogelijke gebouwen in elkaar zet die er op de een of andere manier toch realistisch uitzien (helaas nog niet op zijn website). Totaal anders is het werk van Jochem van Wetten. Zijn beelden zijn volstrekt onwerkelijk. Fotografie is voor hem hulpmiddel om tot een surrealistisch beeld te komen.
Verder wordt aandacht besteed aan de autonome kunstfotografie van Pepeyn Langedijk. Hij merkt op dat een foto die alleen de realiteit registreert hem vaak te weinig vertelt: 'Door elementen toe te voegen of juist weg te halen, zet je als fotograaf het verhaal naar jouw hand en geef je de foto iets mee ter interpretatie voor anderen.' Deze uitspraak vat voor mij aardig samen wat veel fotografen er toe beweegt hun foto's digitaal te bewerken: ze willen iets persoonlijks toevoegen aan het beeld dat de camera heeft vastgelegd. Zij willen net als een schilder zèlf de inhoud en sfeer van de voorstelling bepalen. Met Photoshop kan dat.
| ||
Het grappige is dat er meer dan honderd jaar geleden in de fotografie ook een stroming was die sterk aanleunde tegen de schilderkunst en daarom aangeduid werd met 'picturalisme'. Om hun eigen ideeën en emoties in het beeld te kunnen leggen, maakten de picturalisten bijvoorbeeld gebruik van soft-focus lezen en speciale afdrukprocédés als fotogravure en gomdruk.
Grote namen op dit gebied zijn: Alfred Steiglitz, Alvin Langdon Coburn en Heinrich Kühn. Een Nederlandse topper was Henri Berssenbrugge, die een mengvorm van grafiek en fotografie ontwikkelde. Ook deze fotografen wilden meer dan een precieze weergave van de realiteit. En ook zij grepen daarvoor naar nieuwe technische mogelijkheden of ontwikkelden die zelf.
O ja, dat artikel 'Van klik tot kunst' bleek tips te bevatten om digitale foto's 'wat van de analoge sfeer en look mee te geven van veel van de foto's die je in musea ziet'. Dat artikel kon ik overslaan: ik draai gewoon een filmpje in m'n toestel. Overigens relativeert de schrijver al in de eerste zin de titel van zijn artikel : 'Een foto is natuurlijk niet meer of minder kunst door hem op een bepaalde manier te bewerken.' Helmaal mee eens.
 |
Hoe objectief is registrerende fotografie? (foto Sietse Postma, 2008) |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten